RTV Sternet produceert in samenwerking met de Historische Kring Haaksbergen onder de noemer ‘Het Verhaal van Haaksbergen’ een serie over de geschiedenis van Haaksbergen. Deze keer is het onderwerp: Jeruzalem van Twente.
Kerken in de 20e eeuw
Haaksbergen heeft net zoals vele andere plaatsen in ons land meerdere bijnamen. Op een brief van de gemeente staat altijd Ster in Twente. Tijdens het carnaval is de naam ‘t Asscherdorp. Een mooie bijnaam is het Jeruzalem van Twente, ingegeven doordat in het centrum binnen honderd meter gebedshuizen staan van vijf wereldgodsdiensten: de katholieke, de hervormde en de gereformeerde kerk, plus ook de synagoge en de moskee.
De St. Pancratiuskerk
De St. Pancratiuskerk aan de Markt is veruit de oudste kerk. In de loop der jaren is er veel veranderd en uitgebreid aan dit uit Bentheimerzandsteen opgetrokken gebouw. (Zie ook venster 6).
De Nederlands Hervormde kerk
De Nederlands Hervormde kerk aan de Jhr. von Heijdenstraat is de tweede kerk die op die plaats staat. Toen de protestanten in 1811 hun kerk op de Markt kwijtraakten, bouwden zij een achthoekig godshuis. Dat brandde in 1851 af. Al twee jaar later kon het huidige gebouw in gebruik worden genomen, een zogenaamde Waterstaatskerk. Dit type komt heel veel in ons land voor.
Synagoge
In 1827 werd aan de Enschedesestraat (nu Ruisschenborgh) de eerste steen gelegd voor de synagoge van de joodse gemeenschap. Later kwamen hier een schooltje en een badhuis bij. In de Tweede Wereldoorlog raakte het in verval. Alleen de synagoge bleef over en is gerestaureerd.
De Maranathakerk
In de Maranathakerk aan de Enschedesestraat is van de Gereformeerde Kerk, die net als de Hervormde Gemeente deel uit maakt van de Protestantse Kerken in Nederland. In 1954 werd dit de vervanger van het kerkje van Ten Hoopen uit 1899 aan de Zeedijk, dat te klein was geworden. De Maranathakerk heeft geen toren, omdat de leden dat niet wilden.
Moskee Ertugrul Gazi Cami
Moskee Ertugrul Gazi Cami staat aan de Blankenburgerstraat. Dit gebouw met de opvallende minaret fungeert als religieus en sociaal centrum van de islamitische gemeenschap. Rond de tachtiger jaren kwamen veel Turken naar Haaksbergen om te werken in Twentse fabrieken. Na enige omzwervingen door leegstaande schoolgebouwen, bouwden zij in 1999 hun eigen gebedsruimte. Het gebouw kenmerkt zich door traditionele Turkse vormen. Ertugrul = grote stichter Ottomaanse Rijk, Gazi = eretitel, Cami = moskee.
H.H. Bonifatius en Gezellen
Deze kerk in de Veldmaat dateert uit 1934, toen de Fries Titus Brandsma daar pastoor was. Architect was Johan Sluymer uit Enschede. Bonifatius had naam gemaakt strijder voor de christelijke beschaving.
Onze Lieve Vrouw van Lourdes
In Haaksbergen en Soesterberg staan twee precies dezelfde kerkgebouwen, hier de Onze Lieve Vrouw van Lourdes, daar de Carolus Borromeus-parochie. De Haaksbergse kerk werd in 1958 in gebruik genomen. Na een ingrijpende verbouwing in 1996 ontstond er een multifunctionele zaal, de Lourdeszaal. De pastorie heet het Alphons Ariënshuis en vormt het hart van de nieuwe parochie St. Franciscus van Assisië, waarin Haaksbergen, Buurse en Boekelo samengaan.
De Hervormde kerk en pastorie Buurse
De Hervormde kerk en pastorie Buurse zijn omstreeks 1857 gebouwd met stenen door de kerkgangers zelf gebakken, om zo kosten te besparen. In de grondvorm herkent men een T. Heel bijzonder is dat dit godshuis breder is dan lang. In 1931 verrees in de tuin van de pastorie het verenigingsgebouw Irene.
Maria Preasentatie Buurse
Wat velen niet weten is dat Buurse al rond 1853 een bakstenen kerk had. Toen dit niet meer aan de eisen voldeed, is een nieuwe kerk gebouwd. Het geld daarvoor kwam uit een gedeeltelijke verkoop van het kerkelijk bezit, een groot legaat en vele kleine bijdragen. In april 1940 werd deze door architect Sluymer ontworpen kerk in gebruik genomen.
St. Isidorus
In 1926 werd besloten een kerk te stichten op het punt waar de buurschappen Eppenzolder, Boekelo en Holthuizen bij elkaar komen. Om de kerk ook van een toren te kunnen voorzien, werd wekelijks een kwartjescollecte gehouden.
Bronnen:
Historie der Kerken van Haaksbergen, HKH 1973.
Haaksbergen, het Jeruzalem van Twente, Zeno Kolks.
Het kerkje van Ten Hoopen; 100 jaar Gereformeerde Kerk van Haaksbergen, Nico Spit.
75 jaar Veldmaat 1934-2009.
De synagoge van Haaksbergen, Bert Oude Engberink.
Voor de Hoeve er was en hoe het verder ging.
Haaksbergen voor en na 1188: 1988, ing.W.E. ten Asbroek
O.L.V.van Lourdesparochie 1958-2008.
Kijk hier voor alle afleveringen van het Verhaal van Haaksbergen
Verteller: Wim Oltwater
Interview en montage: Constance van Wolferen
Eindredactie: Michel van der Voort
Een productie van RTV Sternet
Het project ‘Het verhaal van Haaksbergen’ is mede mogelijk gemaakt door de Provincie Overijssel
Met dank aan de Historische Kring Haaksbergen