Vertegenwoordigers van alle Twentse gemeenteraden kwamen woensdagavond 28 februari bij elkaar om van gedachten te wisselen over de toekomst van de Twentse lokale omroepen.
De Twenteraad
De Twenteraad is een overleg- en afstemmingsplatform van gemeenteraden van steden en dorpen in Twente. Iedere gemeenteraad heeft één vertegenwoordiger in de Twenteraad. De raad heeft geen besluitvormend karakter, maar voorziet in de behoefte om informatie uit te wisselen, standpunten over gemeenschappelijke problemen te vernemen en onderling af te stemmen. De raad heeft geen beslissingsbevoegdheid, elke gemeenteraad heeft zijn eigen politieke verantwoordelijkheid en bevoegdheid.
Lokale omroepen worden in aantal kleiner
In de bijeenkomst op woensdagavond 28 februari in het gemeentehuis van Hengelo waren de vertegenwoordigers van de diverse gemeenteraden bij elkaar om zich te laten voorlichten over alle ‘ins en outs’ van de door de demissionaire regering voorgenomen ‘reorganisatie’ van de lokale omroepen van 226 naar circa 80 streekomroepen. Het is natuurlijk de vraag of een nieuwe regering de bestaande voornemens één op één overneemt, maar hoe dan ook zullen er veranderingen aankomen. De huidige staatssecretaris heeft als ‘beleidsvoornemen’ geformuleerd: een reductie van het aantal lokale omroepen van circa 226 naar 80 streekomroepen en een basisfinanciering door de rijksoverheid in plaats van door de gemeenten. Achterliggend doel is: verbetering van de professionaliteit en minder afhankelijkheid van de gemeenten. Bijkomend effect zou zijn: evenwichtige en efficiënte bezetting van journalistieke functies en bureauwerkzaamheden, minder afhankelijkheid van overigens noodzakelijke (ook in de toekomst) vrijwilligers.
Presentaties van drie mediabedrijven
De organisatie (griffiers van twee betrokken gemeentes bij toerbeurt) van deze bijeenkomst in Hengelo had bedacht, dat het nuttig zou zijn om een tweetal uitgesproken voorstanders van centralisatie uit te nodigen om hun licht te laten schijnen over de voorliggende plannen, de directeuren van RTV Oost en 1Twente. Daarnaast werd de hoofdredacteur van Tubantia in de gelegenheid gesteld zijn visie te geven op journalistieke verantwoordelijkheden van een dagblad met betrekking tot de lezers. Nu wordt een dagblad natuurlijk primair vanuit commerciële optiek aangestuurd en dienen de publieke omroepen in de allereerste plaats het publieke belang, maar in journalistiek opzicht kunnen beide sectoren best iets van elkaar leren. De publieke lokale en/of regionale omroep is er in de eerste plaats als ‘brenger’ van voor de burger relevant lokaal nieuws en ‘bewaker van de democratie’, de krant in de eerste plaats als ‘brenger’ van landelijk of lokaal nieuws.
Standpunten
De staatssecretaris van mediazaken heeft aangegeven, dat het aantal lokale omroepen nu te groot is en terug zou moeten naar circa 80 en dat er per omroep een werkgebied zou moeten ontstaan van circa 240.000 bewoners. Er is een voorlopige ‘kaart van Nederland’ geschetst, waarin voor Twente wordt voorzien in één streekomroep. Maar het gebied voor deze omroep zou dan ruim 600.000 inwoners betreffen.
Uit de presentaties van RTV Oost en 1Twente mag worden geconcludeerd, dat beide organisaties uitgaan van een keuze voor één streekomroep voor heel Twente. Overigens zouden in het nieuwe model in Overijssel vijf streekomroepen ontstaan: Vechtdal, IJsseldelta, Salland, Twente en ZW Drente/Kop van Overijssel.
Discussie
Onder leiding van gespreksleider Marcel van Dijk vond na de presentaties van RTV Oost, 1Twente en Tubantia een stevige en soms felle discussie plaats. Daarbij werden met name vanuit de gemeenteraadsleden (met name Twenterand, Hellendoorn en Hof van Twente vielen op) grote twijfels geuit met betrekking tot de betrokkenheid van ‘grotere’ lokale omroepen bij de lokale politiek en de lokale behoeften.
De bezwaren komen samenvattend neer op het volgende:
Getwijfeld mag worden aan de kwaliteit van de noodzakelijke relatie tussen de nieuwe omroep en de lokale gemeenschap.
Er bestaan zorgen met betrekking tot de inzet van vrijwilligers, die nu direct toegang hebben tot het redactie-apparaat van ‘hun’ omroep en bij een veel grotere omroep meer zullen moeten ‘knokken’ om aandacht voor hun onderwerp. De voorstanders van één lokale omroep voor heel Twente kunnen wel zeggen, dat ook in de nieuwe organisatie gebruik zal worden gemaakt van, en waardering zal blijven bestaan voor vrijwilligers, maar er is zorg over afhaakgedrag als men voor een grotere moloch moet gaan werken.
Er worden weliswaar voordelen gezien in een ‘grotere’ schaal qua werkgebied, maar die voordelen kunnen ook bereikt worden met verstandig georganiseerde samenwerkingsverbanden. Ergo: grotere lokale omroepen of verstandige samenwerking tussen bestaande omroepen, maar niet één omroep voor heel Twente.
De meeste gemeenteraadsleden zijn van mening, dat ‘we niet voor een dubbeltje op de eerste rij moeten willen zitten’.
Een vertegenwoordiging van de gemeenteraad Haaksbergen ontbrak bij deze bijeenkomst (vanwege een raadsvergadering op dezelfde avond), maar sprak zich eerder via een door alle partijen onderschreven motie uit om een eigen lokale omroep voor de gemeente te behouden en te bekostigen.
Besluitvorming
De presentaties en nog veel meer de discussie erna hebben voldoende stof geboden voor gemeenteraadsleden om na te denken over de vraag wat voor een gemeente de beste richting is: handhaven van de bestaande lokale omroepen, kiezen voor een meer centralistisch model of kiezen voor een vorm van samenwerking, die schaalvoordelen biedt en betere kansen voor professionaliteit.
Het is goed om standpunten per gemeente te kiezen, die het voor het Commissariaat voor de Media en de (toekomstige?) minister van Cultuur mogelijk maken om keuzes te maken, en die op voldoende draagvlak kunnen rekenen in de regio. Want één ding is in het bijzonder duidelijk geworden: de lokale omroep moet dicht bij de lokale bevolking staan, aan een wezenlijke behoefte aan informatievoorziening voldoen en tegelijkertijd voldoende professioneel zijn en zich bewaker van de lokale democratie kunnen noemen.
Een andere verdeling van lokale omroepen (in plaats van de reductie van 240 naar 80) hoeft een financiering door het Rijk niet in de weg te staan, dat is een kwestie van een andere verdeelsleutel toepassen. Aanvullende financiering door gemeenten hoeft daarbij ook niet te worden uitgesloten. Het kan en-en zijn, het hoeft niet of-of te zijn.
Meer over politiek in Haaksbergen
Volg het nieuws uit Haaksbergen
Tekst: Ton van Rijswijk
Een productie van RTV Sternet